25/11/2016
Παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Δεν αγαπώ πολύ τις διάφορες παγκόσμιες ημέρες, επειδή δεν είμαι πεπεισμένη ότι μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά επί της ουσίας. Οι στατιστικές δείχνουν ότι η βία κατά των γυναικών και όχι μόνον είναι πανταχού παρούσα. Ο Φρόιντ στο έργο του «Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας», το οποίο κυκλοφόρησε στα τέλη του 1929, αναφέρει ως τρίτο λόγο της ανθρώπινης οδύνης «την σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους» και υπογραμμίζει ότι η συγκεκριμένη οδύνη είναι η σκληρότερη από κάθε άλλη. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το παραδοσιακό ιδεώδες περί θηλυκότητας αρκετά κορίτσια «εκπαιδεύονται» από την παιδική τους ηλικία να υποχωρούν. Ο δυναμισμός θεωρείται ανδρικό χαρακτηριστικό. Μια πιο ψυχαναλυτική ματιά ασχολείται με την διερεύνηση ασυνείδητων μηχανισμών οι οποίοι εμπλέκονται στα διάφορα φαινόμενα. Πιο συγκεκριμένα, αλλά συνοπτικά: Η βία ισοδυναμεί με την έκφραση της ζωώδους -πρωτόγονης πλευράς του ανθρώπου.
Ο Φρόιντ μίλησε για την ενόρμηση κατακυρίευσης της οποίας ο στόχος είναι η βίαιη κυριαρχία επί του άλλου. Οι αλληλεπιδράσεις μέσα στην συντροφική σχέση επηρεάζονται από αλληλεπιδράσεις που είχε ο καθένας από τους δυο συντρόφους με τους γονείς του, όταν ο ίδιος ήταν παιδί. Βίαιοι γονείς δημιουργούν βίαια παιδιά. Το κακοποιημένο από τους γονείς του παιδί, πιθανότατα θα επιλέξει ως ενήλικος έναν κακοποιητικό σύντροφο. Η αμφιθυμία χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες σχέσεις. Η αγάπη και το μίσος είναι οι δυο όψεις του αυτού νομίσματος. O καθένας εκ των δυο συντρόφων προβάλλει στον άλλο –ασυνείδητα- μη αποδεκτά δικά του κομμάτια με συνέπεια οι ενδοπροσωπικές συγκρούσεις να καταλήγουν να θεωρούνται ως διαπροσωπικές. Με άλλα λόγια, αυτό που βλέπω στον άλλο και δεν μου αρέσει μπορεί να είναι κάτι δικό μου, το οποίο μέσω του μηχανισμού της προβολής αποδίδω στον άλλο λησμονώντας ότι είναι κάτι δικό μου.
Ο μαζοχισμός συνδέεται με ασυνείδητα αισθήματα ενοχής. Η θλίψη μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για αλλαγή. Έχω δει πολλούς ασθενείς μου να προοδεύουν μετά από κάποια επώδυνη συνειδητοποίηση. Το μένω σε μια σχέση για τα παιδιά μου αποτελεί μια λογικοφανή εξήγηση, την οποία χρησιμοποιούν όσοι δεν είναι διατεθειμένοι να προβούν σε ενδοσκόπηση και όσοι δεν επιθυμούν να αναγνωρίσουν και να αναλάβουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης. Θέλει πολύ θάρρος προκειμένου κάποιος να αντιμετωπίσει τον φόβο του για το καινούργιο και για την αλλαγή. Η επαναλαμβανόμενη δυστυχία μας είναι οικεία, κατά κάποιο τρόπο ελεγχόμενη και δεν μας επιφυλάσσει εκπλήξεις.
Η ψυχολόγος της Παναθηναικής Νινέττα Δυοβουνιώτη
