Ο Freud θεωρούσε την επιθετικότητα ως μια πρωτόγονη ενόρμηση του ανθρώπου. Οι θεωρίες της μάθησης υποστήριζαν ότι ο άνθρωπος μαθαίνει μέσα από την παρατήρηση προτύπων να είναι βίαιος. Και ο Durkheim,στοχαστής της εποχής του Διαφωτισμού, πρέσβευε ότι το έγκλημα είναι σύμπτωμα ασθένειας της κοινωνίας που νοσεί.
Όπως και να το δούμε, εγκληματικότητα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι που ζουν και δρουν σε οργανωμένες κοινωνίες. Σι συμβαίνει όμως στις μέρες μας και παρατηρείται “έξαρση” της εγκληματικότητας; Πρωτόγνωρη βία σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δράσης!
Η δομή της σύγχρονης οικογένειας περισσότερο σήμερα από ποτέ κλονίζεται από συγκρούσεις σε βάθος. Ξεκινώντας από τα “διπλά μηνύματα” τα οποία επικοινωνούμε στα παιδιά (π.χ. το πολύ απλό “εγώ καπνίζω, αλλά εσύ δεν επιτρέπεται γιατί βλάπτει την υγεία” ) και συνεχίζοντας με στάσεις και συμπεριφορές που αναπόφευκτα τους κληροδοτούμε : ανταγωνισμός, ρατσισμός και ξενοφοβία, καταστροφή του περιβάλλοντος. Φαινόμενα της εποχής μας είναι επίσης η έλλειψη επικοινωνίας και η κρίση στις σχέσεις των ζευγαριών με μόνη διέξοδο το διαζύγιο.
Και πώς αυτές οι συγκρούσεις οδηγούν σε εγκληματικές ενέργειες; “Αυτά τα ζούμε καθημερινά στη ζωή μας ,αλλά εμείς είμαστε τα θύματα!”, θα μπορούσε να ισχυριστεί ο οποιοσδήποτε πολίτης. Και όμως, όλοι είμαστε και εν δυνάμει θύτες ή γονείς ή συγγενείς θυτών.
Νομίζετε ότι η συζυγική βία (σωματική και ψυχολογική) δεν είναι έγκλημα; Ότι τις ληστείες τις κάνουν μόνο αλλοδαποί; Ότι μπλεξίματα με το νόμο έχουν μόνο περιθωριακοί τύποι; Ότι είναι αδιανόητο να χάσει κάποιος την αυτοκυριαρχία του και να περάσει στην απέναντι όχθη; Δυστυχώς, η βία που βιώνει ο καθένας μας στην καθημερινή του ζωή, έχει συσσωρευτικές ιδιότητες. Βία είναι η αναξιοκρατία, η ανεργία, η υποβάθμιση της νοημοσύνης του κοινού από τα MME, η διαφθορά του κρατικού μηχανισμού, η αδικία, η περιφρόνηση και όσα ακόμα δημιουργούν θυμό και αγανάκτηση. Και ως γνωστόν η βία φέρνει βία. Σαν αλυσιδωτή αντίδραση, ψυχικοί μηχανισμοί άμυνας και προστασίας ενεργοποιούνται προκειμένου να διοχετευτεί η ένταση κάπου άλλου : συνήθως σε κάποιο άλλο άτομο, που κι αυτό με τη σειρά του θα προκαλέσει σύγκρουση, βία και ίσως έγκλημα.Και το ερώτημα είναι, υπάρχει λύση στο πρόβλημα βία και εγκληματικότητα;
Η θωράκιση του ψυχισμού μας απέναντι σε φαινόμενα βίας είναι ένας τρόπος άμυνας. Και αυτή η θωράκιση μπορεί να είναι εφικτή μέσα από εκτόνωση, αποφόρτιση και έκφραση των δυσάρεστων συναισθημάτων. Η τέχνη και ο πολιτισμός, η εκπαίδευση και ο αθλητισμός, η φύση και η οικολογία είναι πεδία στα οποία μπορεί κανείς ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του να διοχετεύσει την ενέργειά του.Σε κάθε περίπτωση, η ουσιαστική επικοινωνία και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εκείνα που βοηθούν στην ανάκτηση της ψυχικής μας ισορροπίας.
Όπως και να το δούμε, εγκληματικότητα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι που ζουν και δρουν σε οργανωμένες κοινωνίες. Σι συμβαίνει όμως στις μέρες μας και παρατηρείται “έξαρση” της εγκληματικότητας; Πρωτόγνωρη βία σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δράσης!
Η δομή της σύγχρονης οικογένειας περισσότερο σήμερα από ποτέ κλονίζεται από συγκρούσεις σε βάθος. Ξεκινώντας από τα “διπλά μηνύματα” τα οποία επικοινωνούμε στα παιδιά (π.χ. το πολύ απλό “εγώ καπνίζω, αλλά εσύ δεν επιτρέπεται γιατί βλάπτει την υγεία” ) και συνεχίζοντας με στάσεις και συμπεριφορές που αναπόφευκτα τους κληροδοτούμε : ανταγωνισμός, ρατσισμός και ξενοφοβία, καταστροφή του περιβάλλοντος. Φαινόμενα της εποχής μας είναι επίσης η έλλειψη επικοινωνίας και η κρίση στις σχέσεις των ζευγαριών με μόνη διέξοδο το διαζύγιο.
Και πώς αυτές οι συγκρούσεις οδηγούν σε εγκληματικές ενέργειες; “Αυτά τα ζούμε καθημερινά στη ζωή μας ,αλλά εμείς είμαστε τα θύματα!”, θα μπορούσε να ισχυριστεί ο οποιοσδήποτε πολίτης. Και όμως, όλοι είμαστε και εν δυνάμει θύτες ή γονείς ή συγγενείς θυτών.
Νομίζετε ότι η συζυγική βία (σωματική και ψυχολογική) δεν είναι έγκλημα; Ότι τις ληστείες τις κάνουν μόνο αλλοδαποί; Ότι μπλεξίματα με το νόμο έχουν μόνο περιθωριακοί τύποι; Ότι είναι αδιανόητο να χάσει κάποιος την αυτοκυριαρχία του και να περάσει στην απέναντι όχθη; Δυστυχώς, η βία που βιώνει ο καθένας μας στην καθημερινή του ζωή, έχει συσσωρευτικές ιδιότητες. Βία είναι η αναξιοκρατία, η ανεργία, η υποβάθμιση της νοημοσύνης του κοινού από τα MME, η διαφθορά του κρατικού μηχανισμού, η αδικία, η περιφρόνηση και όσα ακόμα δημιουργούν θυμό και αγανάκτηση. Και ως γνωστόν η βία φέρνει βία. Σαν αλυσιδωτή αντίδραση, ψυχικοί μηχανισμοί άμυνας και προστασίας ενεργοποιούνται προκειμένου να διοχετευτεί η ένταση κάπου άλλου : συνήθως σε κάποιο άλλο άτομο, που κι αυτό με τη σειρά του θα προκαλέσει σύγκρουση, βία και ίσως έγκλημα.Και το ερώτημα είναι, υπάρχει λύση στο πρόβλημα βία και εγκληματικότητα;
Η θωράκιση του ψυχισμού μας απέναντι σε φαινόμενα βίας είναι ένας τρόπος άμυνας. Και αυτή η θωράκιση μπορεί να είναι εφικτή μέσα από εκτόνωση, αποφόρτιση και έκφραση των δυσάρεστων συναισθημάτων. Η τέχνη και ο πολιτισμός, η εκπαίδευση και ο αθλητισμός, η φύση και η οικολογία είναι πεδία στα οποία μπορεί κανείς ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του να διοχετεύσει την ενέργειά του.Σε κάθε περίπτωση, η ουσιαστική επικοινωνία και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εκείνα που βοηθούν στην ανάκτηση της ψυχικής μας ισορροπίας.
γράφει η Χριστίνα Πετρίδη
